e-mail: kroiszo@urk.edu.pl
tel.: 12 662 52 45

O KATEDRZE

Katedra Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej na Wydziale Biotechnologii i Ogrodnictwa została powołana 1 września 2019 roku.
Wcześniej działalność badawczą i edukacyjną w zakresie roślin ozdobnych i szeroko pojętej sztuki ogrodowej na Uniwersytecie Rolniczym prowadzono w Zakładzie Roślin Ozdobnych Instytutu Warzywnictwa i Roślin Ozdobnych, potem w Katedrze Roślin Ozdobnych.
Kierownikami tych jednostek byli kolejno prof. dr hab. Zbigniew Pindel, następnie prof. dr hab. Anna Bach, a od 2014 roku zespołem kieruje prof. dr hab. Bożena Pawłowska. Obecnie w Katedrze pracuje 19 osób.

---

 

CELE I ZAKRES DZIAŁALNOŚCI

Pracownicy Katedry Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej realizują zadania naukowe, dydaktyczne i praktyczne, w których można wyodrębnić wiele specjalności:

• Kultury in vitro roślin ozdobnych i chronionych
• Krioprezerwacja i banki genów
• Intensyfikacja rozmnażania roślin ozdobnych
• Nowe gatunki i odmiany roślin ozdobnych
• Byliny w terenach zieleni miejskiej
• Dendrologia i znaczenie drzew w terenach zieleni
• Utrzymanie i pielęgnacja terenów zieleni
• Inwentaryzacja i ocena zasobu terenów zieleni
• Ocena wrażliwości roślin na stres zasolenia, suszy i zmian klimatycznych
• Projektowanie ogrodów i terenów zieleni
• Nowe funkcje terenów zieleni: ogrody retencjonujące wodę, ogrody na dachach, projektowanie inkluzyjne
• Terapia ogrodnicza (hortiterapia)
• Socjoogrodnictwo
• Ogrody biblijne
• Dekoracje roślinne i florystyka

Celem prowadzonej działalności badawczej i upowszechnieniowej jest opracowanie wydajnych metod produkcji roślin ozdobnych, doboru i zastosowania roślin w terenach zielni miejskiej. Prowadzimy też badania nad wpływem roślin stosowanych we wnętrzach oraz w parkach i ogrodach na jakość życia. Ze względu na złożoność zagadnień, badania naukowe realizowane są w terenach zieleni miejskiej, firmach ogrodniczych i gospodarstwach szkółkarskich, a także laboratoriach uniwersyteckich i prywatnych.

---

 

DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA

W ramach działalności badawczej pracowników Katedry podejmowane są tematy związane przede wszystkim z roślinami ozdobnymi, kwiaciarstwem, dendrologią oraz szeroko pojętą sztuką ogrodową i terenami zieleni.
Badania koncentrują się na wykorzystaniu metod in vitro i biotechnologicznych w rozwiązywaniu różnych problemów naukowych i praktycznych oraz na ochronnie różnorodności biologicznej (bioreaktory, krioprezerwacji, banki genów), a także na optymalizacji technologii uprawy nowych roślin ozdobnych. Działalność naukowa skupiona jest również na powiązaniu badań naukowych z zarządzaniem współczesnymi terenami zieleni miejskiej i ich znaczeniu dla poprawy jakości życia, rozwojem ogrodnictwa miejskiego i hortiterapii. Pracownicy Katedry prowadzą badania dokumentujące ogrodnicze dziedzictwo kulturowe Polski oraz ewaluację wartości estetycznej i przyrodniczej ogrodów.
Prowadzone są projekty i szkolenia, opracowywane są ekspertyzy dla różnych podmiotów związanych z produkcją roślin ozdobnych i terenami zieleni, na zlecenie samorządów i instytucji. Wyniki badań prezentowane są na konferencjach z zakresu ogrodnictwa, biotechnologii, roślin ozdobnych, sztuki ogrodowej i architektury krajobrazu, zarówno w kraju, jak i za granicą.
Aktualne kierunki badań naukowych w Katedrze Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej obejmują następujące zagadnienia:

• Opracowanie technologii rozmnażania oraz metod uprawy roślin ozdobnych, a także hodowla i aklimatyzacja nowych odmian (Iris), doskonalenie technologii uprawy roślin ozdobnych (Rosa, Lachenalia, trawy ozdobne).
• Intensyfikacja produkcji roślin ozdobnych z wykorzystaniem metod biotechnologicznych: organogeneza i somatyczna embriogeneza, kultury płynne i bioreaktorowe oraz ocena jakości regenerantów in vitro (gatunki z rodzajów Rosa, Lilium, Tulipa, Narcissus, Galanthus, Eucomis, Lachenalia, Hepatica, Staphylea, Gerbera, Myrtus, Nephrolepis, Aloes, Heuchera, Echinacea, Hosta, Pennisetum).
• Przechowywanie materiału roślinnego w ciekłym azocie dla zachowania różnorodności biologicznej, optymalizacja metod krioprezerwacji oraz ocena jakości regenerantów uzyskanych po krioprzechowywaniu.
• Ocena stanu zachowania zasobów roślin ozdobnych: zagrożenia i przemiany terenów zieleni, krajobrazu kulturowego, środowiska przyrodniczego Polski oraz warunki występowanie in situ bylin i krzewów dla wykorzystania w ogrodnictwie ozdobnym i czynnej ochronie; badania nad inwentaryzacją i gromadzeniem zasobów roślinnych z ogrodów wiejskich i historycznych.
• Waloryzacja roślin i sposobu zagospodarowania przestrzeni w terenach zieleni miejskiej, ogrodach historycznych w kontekście rewaloryzacji, ogrodach specjalnego przeznaczenia (edukacyjnych, terapeutycznych), cmentarzach, zieleni przy ciągach komunikacyjnych.
• Ocena wpływu stresu środowiska miejskiego oraz warunków klimatycznych na wybrane gatunki roślin zielnych i drzewiastych oraz weryfikacja doborów, analiza stanu roślin.
• Badania stanu zieleni dla poprawy jakości środowiska miejskiego, rewitalizacja terenów rekreacyjnych, mieszkaniowych i usługowych.
• Wpływ roślin ozdobnych na jakość życia człowieka, hortiterapia jako metoda terapii zajęciowej, projektowanie ogrodów terapeutycznych.
• Poprawa estetyki otoczenia, analizy preferencji konsumentów rynku roślin ozdobnych, zagadnienia związane z florystyką i kompozycjami roślinnymi w architekturze wnętrz.

---

 

DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA

Pracownicy Katedry Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej prowadzą zajęcia dydaktyczne z zakresu: kwiaciarstwa, dendrologii, bylin ogrodowych, roślin balkonowych i kwiatów ciętych, roślin doniczkowych, zieleni miejskiej, terapii ogrodniczej, pielęgnacji i utrzymania terenów zieleni, projektowania ogrodów, florystyki, w tym także dotyczące kompozycji i sztuk plastycznych.

Celem jest przekazanie kompleksowej wiedzy z zakresu doboru materiału roślinnego do ogrodów i terenów zieleni, profesjonalnego projektowania ogrodów z wykorzystaniem najnowszych programów komputerowych (z uwzględnieniem programów obejmujących dokumentację techniczną jak i opracowania zakresu grafiki inżynierskiej), zarządzania i pielęgnacji współczesnych i historycznych obiektów parkowych i terenów zieleni, produkcji roślin ozdobnych.

Dysponujemy bogatym zapleczem dydaktycznym, kolekcjami gatunków roślin gruntowych (ogród uniwersytecki) i szklarniowych, które stanowią "żywe narzędzie" edukacyjne i naukowe, a także są do dyspozycji naszych studentów.

Nasi studenci zdobywają wiedzę z zakresu nauk ogrodniczych, technicznych oraz plastycznych. Poznają przyrodnicze uwarunkowania, metody, techniki i materiały do projektowania, budowy oraz pielęgnacji ogrodów. Zdobywają rzetelną wiedzę na temat roślin ozdobnych, począwszy od ich identyfikacji taksonomicznej, wymagań siedliskowych, przez wartość biologiczną i dekoracyjną oraz ocenę ich zmienności w sezonie wegetacyjnym. Uczą się projektować, zakładać i prowadzić pielęgnacje różnorodnych terenów zieleni (parków, ogrodów miejskich, przydomowych wiejskich, niedużych wnętrz przestrzeni publicznej, terenów agroturystycznych, cmentarzy), a także nadzorować te zadania na poziomie praktycznym, biznesowym oraz normatywnym. Studenci inwentaryzują i waloryzują zasoby roślinne. Poznają techniki rysunkowe oraz programy komputerowe do projektowania profesjonalnych kompozycji w terenach zieleni. Zgłębiają zagadnienia związane z produkcją i wykorzystaniem roślin do poprawy estetyki otoczenia i podniesienia jakości życia.

---

 

WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM

Katedra Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej utrzymuje stałą współpracę naukową z placówkami badawczymi o podobnym profilu w kraju i za granicą, m.in. Czechy, Włochy, Szwecja. Współpracujemy także z jednostkami administracji państwowej, tj. urzędy wojewódzkie, urzędy gminne, szpitale, szkoły specjalne, ośrodki doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego. Pracownicy uczestniczą w stażach naukowych w kraju i za granicą oraz biorą udział w konferencjach krajowych i międzynarodowych.

Katedra jest organizatorem oraz współorganizatorem licznych konferencji dotyczących roślin ozdobnych, sztuki ogrodowej i biotechnologii.

Pracownicy są członkami stowarzyszeń naukowych i organizacji branżowych: International Society for Horticulture Science (ISHS), Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (PTNO), Polska Akademia Nauk (PAN), Polskie Towarzystwo Botaniczne (PTB), Royal Horticulture Society (RHS), Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu (SAK), Polskie Towarzystwo Dendrologiczne (PTD), British Iris Society (BIS), American Iris Society (AIS), Middle-European Iris Society (MEIS) Prowadzimy badania we współpracy z:

ośrodkami naukowymi:

• Faculty of Horticulture Mendel University in Brno Czechy
• Swedish University of Agricultural Sciences in Malmo (Szwecja)
• CREA Council for Agricultural Research and Economics, San Remo (Włochy)
• Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
• Wydział Farmacji Collegium Medicum UJ
• Instytut Fizjologii Roślin PAN w Krakowie
• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Polska Akademia Nauk Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie
• Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
• Arboretum w Wojsławicach Uniwersytet Wrocławski

instytucjami:

• Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie
• Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie
• Polski Związek Działkowców
• Państwowy Fundusz na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, oddział Małopolska
• Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. Św. Ludwika w Krakowie
• 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką - SP ZOZ w Krakowie
• Szpital Pediatryczny Collegium Medicum Uniwersytecki
• Dom Pomocy Społecznej ul. Kluzeka w Krakowie
• Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
• Stowarzyszenie Regiony Nowych Szans „Vesna”
• Thrive Ogród terapeutyczny, centrum edukacyjne, Reading (Wielka Brytania)
• Trellis - Terapia Ogrodnicza, Perth, Szkocja
• Ambasada Królestwa Niderlandów

sektorem prywatnym:

• Plantpol Zaborze
• PXM Marek Żupnik
• Norwa Tissue Culture Laboratory
• Ahswood Nurseries Ltd, Wielka Brytania
• Kapias Szkółka i Ogrody Pokazowe
• Szkółka Bylin Parchańscy
• Architektura Krajobrazu Gajda
• Park M
• Volmary
• Vitroflora
• Królik Producent Roślin Cebulowych i Kwiatów Ciętych
• Flora and Art. Monika Kudłacz
• Sigma International
• Czasopisma i portale: Pod Osłonami, Zieleń Miejska, ndio Flora, Forum Kwiatowe, Florysta

---

 

KOŁA NAUKOWE

Na Wydziale Biotechnologii i Ogrodnictwa działa Koło Naukowe Ogrodników, w ramach którego w Katedrze Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej działalność wprowadzą 3 sekcje.
Członkowie Kół Naukowych prezentują wyniki swoich badań na Sesjach Kół Naukowych i Konferencjach.

Koło naukowe sekcja „Sztuk Pięknych”
Opiekunem sekcji jest: dr inż. architekt Tatiana Tokarczuk-Błażusiak (tokarczukt@ogr.ur.krakow.pl) i dr hab. Małgorzata Locher (malgorzata.locher@urk.edu.pl)
W ramach działalności Sekcji prowadzone są zajęcia i konsultacje z dziedziny malarstwa, rysunku i fotografii rozwijające indywidualną kreatywność, analizy prac artystycznych inspirowanych motywami roślinnymi, badaniami z zakresu historii sztuki

Koło naukowe sekcja „Roślin ozdobnych”
Opiekunem sekcji jest: dr inż. Monika Cioć (monika.cioc@urk.edu.pl).
W ramach działalności Sekcji prowadzone są badania naukowe dotyczące zastosowania roślin doniczkowych w wnętrzach, ich wpływem na jakość powietrza, intensywnym rozmnażaniem roślin.

Koło naukowe sekcja „Dendrologii”
Opiekunem sekcji jest: dr inż. Magdalena Kulig (magdalena.kulig@urk.edu.pl).
W ramach działalności Sekcji prowadzone są badania naukowe dotyczące roślin drzewiastych a w szczególności: osadzania się mieszaniny soli na pędach i liściach pnączy w okresie zimy, reakcji roślin na stres solny, ukorzeniania roślin zdrewniałych, przyczyn zamierania krzewów rosnących w przydrożnych pasach zieleni.

---

 

PRACE DYPLOMOWE

W Katedrze Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej prowadzone są prace dyplomowe z tematyki związanej z roślinami ozdobnymi i projektowaniem ogrodów oraz terenów zieleni.

• Dr inż. Monika Cioć: wpływ różnej jakości światła na roślinne kultury in vitro; hortiterapia; ogrodnictwo społeczne; projektowanie ogrodów tematycznych, koncepcyjnych; rośliny doniczkowe - ich zastosowanie w budynkach użyteczności publicznej oraz wpływ na zdrowie.
• Dr inż. Monika Czaja: drzewa w przestrzeni miasta, wpływ stresu miejskiego na drzewa i krzewy, projektowanie ogrodów zabaw dla dzieci i przestrzeni miejskiej z uwzględnieniem założeń edukacji ekologicznej, projektowanie ogrodów naturalistycznych.
• Dr hab. inż. Anna Kapczyńska, prof. URK: trawy ozdobne: rozmnażanie, projekty rabat, monitoring wzrostu i kwitnienia gatunków sadzonych w miastach; Lachenalia: rozmnażanie oraz uprawa doniczkowa pod osłonami.
• Dr inż. Magdalena Kulig: inwentaryzacja drzew w terenach zieleni i przy obiektach sakralnych, stan zachowania drzew pomnikowych, projekty ogrodów przydomowych i terenów zieleni miejskiej, zmiany pokrycia zielenią wysoką centrum miasta.
• Dr Małgorzata Locher: historia sztuki ogrodowej, regionalizm w sztuce ogrodowej, ogrody literackie, ogrody sztuki, dzieła Land art. i Erth art, motywy natury w sztuce.
• Dr inż. Małgorzata Malik: kultury in vitro roślin ozdobnych, wpływ warunków kultury na rozmnażanie i rozwój roślin w kulturach płynnych i bioreaktorowych, projektowanie ogrodów wertykalnych.
• Dr inż. Małgorzata Maślanka: mikrorozmnażanie roślin in vitro, krioprezerwacja ozdobnych geofitów, rośliny cebulowe, projektowanie: zewnętrznych ogrodów wertykalnych, ogrodów śródblokowych, ogródków kawiarnianych.
• Dr inż. Justyna Mazur: projektowanie ogrodów przydomowych i zieleni w przestrzeniach publicznych, projekty zieleni w stylu naturalistycznym, wiejskim, sprzyjające bioróżnorodności, z wykorzystaniem elementów małej retencji; mixed perennial planting; zastosowanie bylin w obszarach zurbanizowanych.
• Dr inż. Magdalena Nawrotek: projektowanie terenów zieleni, mała architektura, inwentaryzacja dendrologiczna obiektów współczesnych i historycznych.
• Prof. dr hab. Bożena Pawłowska: kultury in vitro roślin ozdobnych i chronionych, krioprezerwacja, kompozycje sezonowe i florystyka, analiza florystycznego rynku
• Dr inż. Bożena Szewczyk-Taranek: hortiterapia, wpływ roślin i terenów zieleni na jakość życia, projektowanie inkluzywne, projektowanie ogrodów szkolnych, edukacyjnych, terapeutycznych, sensorycznych; przedłużanie trwałości kwiatów ciętych, rozmnażanie roślin in vitro.
• Dr inż. architekt Tatiana Tokarczuk-Błażusiak: współczesne i historyczne style w projektowaniu ogrodów; projektowanie ogrodów pokazowych, tematycznych, edukacyjnych; projektowanie przestrzeni publicznych oraz terenów zieleni miejskiej; projektowanie parków kieszonkowych.

---