Stacja doświadczalna w Garlicy Murowanej

Sadownicza Stacja doświadczalna Katedry Ogrodnictwa Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa (WBiO) o powierzchni 6,5 ha zlokalizowana jest w Garlicy Murowanej w powiecie krakowskim w gminie Zielonki, na terenie Parku Krajobrazowego "Dolinki Krakowskie". Na tym sprzyjającym uprawie drzew owocowych terenie, od wieków rozwijało się sadownictwo. Wzmianki o garlickich sadach znajdują się w inwentarzach z XVIII stulecia. Uprawą drzew owocowych oraz produkcją przetworów z owoców na handlową skalę zajmowali się do II wojny światowej żydowscy mieszkańcy sąsiedniej wsi Garliczka.
W roku 1920 majątek dworski w Garlicy Murowanej został sprzedany przez ówczesnego właściciela Edmunda Irę Krakowskiemu Towarzystwu Ogrodniczemu, które założyło tu sad pokazowy. W latach powojennych (1950 r.) na terenie tego majątku powstało doświadczalne gospodarstwo sadownicze należące do Akademii Rolniczej w Krakowie, obecnie Uniwersytetu Rolniczego im Hugona Kołłątaja w Krakowie.
Obecnie najstarszą częścią Stacji Doświadczalnej jest ponad 40-letni sad pomologiczny (1,0 ha), w którym rośnie około 260 odmian jabłoni. Największymi uprawami w Stacji są winnica „Garlicki Lamus” (1,3 ha) oraz intensywny sad jabłoniowy (0,7 ha). W stacji znajdują się także kolekcje pozostałych roślin sadowniczych: grusz, wiśni, czereśni, śliw, brzoskwiń, moreli, borówki wysokiej, jagody kamczackiej, malin i truskawek. W Stacji rosną również mniej znane rośliny sadownicze takie jak: jagoda goi, rokitnik, cytryniec, aktinidia (mini kiwi), róża jadalna i bez czarny.
Nazwa winnicy „Garlicki Lamus” pochodzi od zabytkowego budynku z początku XVII wieku. Pierwotnie był on budynkiem bramnym drewnianego dworu. Z czasem został przystosowany do pełnienia funkcji lamusa (skarbczyk służący do przechowywania cenniejszych przedmiotów, dokumentów, czy po prostu niepotrzebnych staroci), a bramę zamurowano. W XIX wieku wzniesiono obok klasyczny dwór, dziś już nieistniejący. W latach 80-tych budynek został przebudowany i dostosowany do potrzeb administracyjnych gospodarstwa. Funkcję taką spełnia do dzisiaj.

Lamus jest niewielkim, piętrowym budynkiem, na planie kwadratu. Zwieńczony jest dachem namiotowym, krytym dachówką. Na piętro prowadzą zewnętrzne, drewniane schody z galeryjką. Od tyłu lamusa wyraźnie widoczny jest duży, rustykowany portal. Jest on pozostałością po przejeździe. Okna posiadają skromne, kamienne obramienia na wzór renesansowy. Wewnątrz, na parterze i na piętrze, znajdują się dwa pomieszczenia. Dolne (dawna sień) posiada kolebkowe sklepienie, na piętrze strop jest płaski, drewniany.
Pierwsze 250 sztuk winorośli odmian: Muskat Odesski, Seyval Blanc, Jutrzenka, Regent i Marechal Foch, posadzono wiosną 2007 roku. Początkowo winnica miała być uzupełnieniem kolekcji roślin sadowniczych na terenie Stacji Doświadczalnej w Garlicy Murowanej. Wiosną 2008 roku winnica została powiększona do powierzchni 1 ha, na której obecnie rośnie ponad 3000 sztuk krzewów w 15 odmianach.

Winnica "Garlicki Lamus" została zarejestrowana w 2013 roku w Agencji Rynku Rolnego jak również w Urzędzie Celnym. W tym też roku rozpoczęto w niej produkcję wina z przeznaczeniem na sprzedaż. Natomiast pierwsza eksperymentalna produkcja wina miała miejsce już od 2009 roku. Winnica ma do dyspozycji doskonale przygotowaną i wyposażoną winiarnię znajdującą się w obrębie zabudowań uniwersyteckiego Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa przy Alei 29 listopada w Krakowie, w której oprócz samej produkcji (przerobu winogron) prowadzone są zajęcia dydaktyczne z zakresu Enologii. Zajęcia te cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem ze strony studentów Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa.
Wina z winnicy Garlicki Lamus są często nagradzane na różnego rodzaju konkursach i festiwalach winiarskich. W większości są one wykorzystywane przez Uniwersytet w celach promocyjnych, ale część wyprodukowanych butelek trafia też do ogólnodostępnej sprzedaży.
Jednak podstawnym zadaniem, jakiemu służy winnica jest kształcenie studentów z zakresu uprawy winorośli i produkcji wina. Prowadzone są tutaj badania, także z udziałem studentów, powstają prace inżynierskie i magisterskie głównie z zakresu winogrodnictwa.
W obrębie zabytkowego zespołu dworskiego w Garlicy Murowanej znajduje się tez budynek dawnego spichlerza wraz z XVIII-wieczną bramą (badania wskazują, że może ona pochodzić nawet z XVII wieku), w którym obecnie mieszczą się dwie salki wykładowe wraz zapleczem technicznym.
W winnicy Garlicki Lamus pod koniec września odbywa się Święto winobrania połączone ze zwiedzaniem winnicy, stacji doświadczalnej i pasieki. Podczas tego wydarzenia promocyjnego można skosztować starych i nowych odmian jabłek, wina, cydrów i soków.