Katedra Botaniki, Fizjologii i Ochrony Roślin (KBFiOR) została powołana jako odrębna jednostka badawczo-dydaktyczna Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie dnia 1 września 2019 roku w wyniku połączenia Zakładu Botaniki i Fizjologii Roślin Instytutu Biologii Roślin i Biotechnologii z Katedrą Ochrony Roślin. Działalność badawcza pracowników związana jest z realizacją aktualnych potrzeb w skali lokalnej, regionalnej bądź globalnej, natomiast przedmiotem badań są rośliny dziko rosnące i liczne gatunki użytkowe zielne oraz drzewiaste. Pracownicy biorą udział w projektach zarówno w zakresie badań podstawowych, jak i nauk stosowanych. Tworzą grupy badawcze, które podejmują się opracowania innowacyjnych projektów aplikacyjnych. Praca badawcza prowadzona jest w powiązaniu z misją dydaktyczną, a związane z określoną tematyką badawczą prace inżynierskie, magisterskie i doktorskie prowadzone są w laboratoriach, pracowniach, boksach szklarniowych KBFiOR, Hali Wegetacyjnej UR, Terenowej Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach, a także w sadzie, szkółce drzew sadowniczych i winnicy Stacji Doświadczalnej w Garlicy Murowanej koło Krakowa.
DYDAKTYKA
Pracownicy Katedry czynnie uczestniczą w procesie kształcenia studentów macierzystego Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa, a także prowadzą kursy na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji, Wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt, Wydziale Rolniczo-Ekonomicznym oraz na kierunkach dostępnych dla studentów spoza naszego kraju: Environmental and Plant Biotechnology, International Master of Horticultural Sciences, studentów korzystających z europejskiego programu Erasmus + oraz są promotorami licznych prac inżynierskich, magisterskich i doktorskich. Biorą czynny udział w pisaniu prac o charakterze popularnonaukowym i przygotowywaniu wystąpień ustnych o tym charakterze. Ponadto, prowadzą szkolenia branżowe z zakresu ochrony roślin dla grup producentów, przykładowo, KBiFR posiada bogatą kolekcję owadów oraz powodowanych przez nie uszkodzeń wykorzystywaną w celach szkoleniowych. Pracownicy aktywnie uczestniczą w pracach Redakcji krajowych czasopism o zasięgu międzynarodowym które są wydawane w języku angielskim i znajdują się na liście Journal Citation Reports: czasopisma Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych (PTNO) Folia Horticulturae, udzielają się także w redagowaniu czasopisma Polish Journal of Environmental Studies.
KIERUNKI BADAŃ
Realizowana problematyka badawcza obejmuje następujące zagadnienia:
♦ Dokumentacja zmian w szacie roślinnej pod wpływem antropopresji
♦ Optymalizacja testów toksykologicznych, m. in. elektroforezy poszczególnych komórek (testu kometowego) w celu ich wykorzystania w ekotoksykologii roślin
♦ Prace eksperymentalne dotyczące efektywności regeneracji roślin dziko rosnących oraz użytkowych z protoplastów, komórek i organów m. in. w obecności związków biologicznie czynnych
♦ Rozmnażanie in vivo oraz in vitro szeregu rzadkich lub zagrożonych gatunków z zamiarem ich docelowego wprowadzenia w warunki naturalne
♦ Zastosowanie innowacyjnych technologii rekultywacji i fitoremediacji zanieczyszczonych matryc środowiskowych oraz biomonitoring środowiska przy użyciu porostów i roślin
♦ Prowadzenie prac rozwojowych wspomagających bioróżnorodność florystyczną, a zarazem faunistyczną, oraz pozwalających na usuwanie zanieczyszczeń z terenów miejskich oraz przyległych terenów podmiejskich i obszarów wiejskich
♦ Badanie tolerancji organizmów na zróżnicowane biotyczne (wirusy i inne agrofagi, patogenne oraz niepatogenne dla roślin bakterie, grzyby) i abiotyczne czynniki stresowe (stres świetlny, pierwiastki śladowe, zasolenie, stres wodny: susza/hipoksja i obniżona zawartość tlenu w podłożu/ pożywce)
♦ Określenie reakcji fizjologicznych ważnych grup roślin użytkowych głównie nakierowane na uzyskanie linii wykazujących podwyższony stopień odporności na biotyczne lub/i abiotyczne czynniki stresowe
♦ Badania z zakresu wirusologii roślin, głównie w aspekcie opracowania metod zwiększenia odporności populacji/linii gatunków użytkowych na choroby wirusowe i identyfikację nieznanych dotychczas w Polsce sprawców wiroz, opracowanie protokołów odwirusowania materiału roślinnego - głównie z zastosowaniem metod kultur tkankowych
♦ Prowadzenie oceny szkodliwości poszczególnych czynników patogennych na rośliny, określenie wpływu stosowania zabiegów agrotechnicznych lub/i chemicznych na stan zdrowotny roślin uprawnych, weryfikacja efektywności metod zwalczania ważniejszych gospodarczo chorób roślin uprawnych
♦ Doskonalenie metod integrowanej ochrony roślin
♦ Opracowanie bezpiecznych dla środowiska naturalnego i człowieka metod ochrony roślin warzywnych, zielarskich, sadowniczych i ozdobnych, bądź ich doskonalenie
♦ Analiza wpływu doświetlania roślin światłem diodowym (LED) na procesy fizjologiczne oraz parametry związane z wysoką wartością biologiczną plonu
♦ Doskonalenie fizjologicznych metod oceny produktywności i jakości plonu roślin ogrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem metabolizmu azotanów
♦ Prowadzenie badań z zakresu taksonomii i ekologii owadów pożytecznych, mszyc, wciornastków oraz innych ważnych gospodarczo szkodników roślin
Katedra aktualnie współpracuje z następującymi jednostkami naukowymi i firmami:
♦ Instytut Biologii SGGW
♦ Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN
♦ Instytut Fizjologii Roślin PAN
♦ Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
♦ Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego
♦ Wydział Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie
♦ Wydział Biologii Uniwersytetu w Białymstoku
♦ Wydział Chemiczny Politechniki Śląskiej
♦ Państwowy Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa
♦ Intitutio de Biologia Molecular y Cellular de Plantas (IBMCP), Universitat Poletiecnica de Valencja (Hiszpania)
♦ Botanical Garden and Centre For Plant Research, University of British Columbia, Faculty
of Land and Food Systems, British Columbia, Vancouver (Kanada)
♦ Universität für Bodenkultur, Wien (Austria)
♦ Zakłady Górniczo-Hutnicze "Bolesław" S.A. w Bukownie,
♦ Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
♦ QA Solutions sp. z o. o.
♦ Firma Amplus
♦ Biomantis sp. z o. o.
♦ Spółka PXM Marek Żupnik
♦ Walberton Nursey LLP (Wielka Brytania)
Pracownicy należą do Towarzystw Naukowych, takich jak:
♦ Polskie Towarzystwo Botaniczne (PTB)
♦ Polskie Towarzystwo Biologii Eksperymentalnej (PTBER)
♦ Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (PTNO)
♦ Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne (PtFit)
♦ Centrum Rekultywacji i Rewitalizacji Terenów Zdegradowanych (RRCTZ) w ramach Autostrady Technologii i Innowacji (IATI)
♦ International Phytotechnology Society
♦ Society of Economic Botany
Infrastruktura Katedry Botaniki, Fizjologii i Ochrony Roślin obejmuje m. in. następujące pracownie i laboratoria badawcze:
Pracownia kultur in vitro do prac sterylnych z komorami z laminarnym przepływem powietrza, przygotowalnia pożywek z niezbędną aparaturą (chłodziarko-zamrażarki, pH-metry, wagi analityczne, pompy próżniowe, mieszadła magnetyczne, autoklawy); pomieszczenie wzrostowe z regulowanym czasem oświetlenia i temperaturą, zestawy pomp i bioreaktorów do uprawy roślin w systemie okresowego zanurzania. Realizowane badania: Programy selekcji in vitro, Mikrorozmnażanie roślin użytkowych oraz rzadkich dziko rosnących gatunków i ich jakościowa ocena; Kultywacja protoplastów oraz komórek, tkanek, organów wytwarzających wartościowe metabolity; Badanie efektywności organogenezy w kulturach prowadzonych na pożywkach wzbogaconych związkami biologicznie czynnymi; Udoskonalenie metodyki kultywacji wybranych przedstawicieli Brassicaceae, Fabaceae, Caryophyllaceae, Droseraceae, Geraniaceae, Thymeleaceae, Liliaceae, Orchidaceace.
Laboratorium analityczne wyposażone m. in. w system do oczyszczania wody Millipore Direct-Q 3, wagi analityczne, wirówki Hettich Rotina 380R, spektrofotometr UV-VIS Hitachi U-2900, spektrofotometr VIS Thermo Scientific Genesis 10vis, HPLC Shimadzu z detektorem RF i DAD, jonometr Orion 920A, miernik pH Unicam 9460, miernik Elmetron CPC-501, system do elektroforezy i transferu białek (BioRad). Realizowane badania: Fitoremediacja podłoży i systemów wodnych; Określenie aktywności antyoksydacyjnej materiału w zależności od przynależności systematycznej, czynników glebowo-klimatycznych i sposobu uprawy; fizjologiczne i biochemiczne skutki ubocznego, bezpośredniego i następczego oddziaływania pestycydów na rośliny uprawne
Pracownia serologiczno-wirusologiczna w pełni wyposażona. Realizowane badania: doskonalenie testów genotoksyczności; programy odwirusowania materiału roślinnego; diagnostyka wirusologiczna; identyfikacja wirusów roślinnych z wykorzystaniem ich właściwości serologicznych i biologicznych; opracowanie metod zwiększenia odporności wybranych gatunków użytkowych na choroby wirusowe
Ponadto w Katedrze funkcjonują: Pracownia histochemiczna i mikroskopowa, Przeszczepialnia i laboratoria fitopatologiczne, Pracownia entomologiczna, Pracownia ekologiczna i zielnik dydaktyczny. Do jednostki należą również boksy szklarniowe i poletka doświadczalne w ramach kompleksu szklarniowego Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa (WBiO) i przyległej infrastruktury oraz Stacja Dydaktyczno-Badawcza Katedry Botaniki, Fizjologii i Ochrony Roślin w Mydlnikach (ul. Balicka 235, 30-149 Kraków)
dr hab. inż. Ewa Hanus-Fajerska, prof. URK
prof. dr hab. inż. Stanisław Mazur
dr hab. Joanna Augustynowicz, prof. URK
dr hab. inż. Maria Pobożniak, prof. URK
dr hab. inż. Barbara Tokarz, prof. URK
dr hab. inż. Krzysztof Tokarz, prof. URK
dr hab. inż. Alina Wiszniewska, prof. URK
dr inż. Anna Kołton, prof. URK
dr hab. inż. Zbigniew Gajewski
dr hab. inż. Jacek Nawrocki
dr hab. inż. Barbara Nowak
dr hab. inż. Elżbieta Wojciechowicz-Żytko
dr inż. Iwona Kamińska
dr inż. Aleksandra Koźmińska
dr inż. Wojciech Makowski
dr inż. Marta Olczyk
dr inż. Ewa Sitek
dr Piotr Stolarczyk
dr Piotr Strzetelski
mgr inż. Damian Adamus
mgr inż. Cezary Kruszyna
mgr inż. Paulina Lalewicz
tel.: 12 662 52 09